Выставачная
дзейнасць Уздзенскага гiсторыка-краязнаўчага музея далучае да сябе ўсё большую
колькасць удзельнiкаў i гледачоў
Пiльны погляд у
гiсторыю iснавання музея дапаможа пераканацца: выстава як форма зносiн з
наведвальнiкамi тут заўсёды была ў пашане. Вiтаюць яе тут i цяпер. Можна нават
гаварыць, сцвярджае дырэктар музея Тамара Лухверчык,
што грамадскi запыт на выставы расце. Бо гэта не што iншае, як адзiн з
найважнейшых складнiкаў прапаганды нашай мiнуўшчыны. А Уздзеншчына ў гэтым
сэнсе – багацейшы куток Беларусi не толькi на гiстарычныя падзеi, але i на
знакамiтых людзей.
— Сваю выставачную работу мы прапагандуем
даволi шырока. Сёлета падчас падрыхтоўкi i святкавання 65-й гадавiны Вялiкай
Перамогi наладзiлi мэтавы цыкл выстаў, якiя прайшлi ў музеi, а потым мы
праехалi з iмi па ўсiх школах раёна, установах культуры.
— Хто на iх выстаўляўся i з чым?
— Выставы такога кшталту звычайна зборныя.
Напрыклад, ордэны i медалi Вялiкай Айчыннай расказалi наведвальнiкам, асаблiва
юным, пра многiя старонкi вайны, пра гiсторыю ўзнагарод, пра iх уладальнiкаў з
лiку ўраджэнцаў раёна. Або «Салдату 45-га», дзе на прагляд сучаснiкаў былi
прапанаваны жывапiсныя палотны мастакоў-землякоў розных гадоў – Юзафа
Пучынскага, Сцяпана Андруховiча, Мiхаiла Рагалевiча, Уладзiмiра Ткачова i iнш.,
прысвечаныя перыяду Вялiкай Айчыннай вайны.
Цiкавасць выклiкала выстава плаката ваеннага
часу «Раздавiм фашысцкую гадзiну». Як вядома, серыю рэдагаваў таксама наш
зямляк, знакамiты Кандрат Крапiва. Туды мы змяшчалi i плакат, i паштоўку, i
пiсьмо з фронту.
У гэтым жа годзе паралельна распачалi яшчэ
адзiн выставачны цыкл. Яго iдэя зарадзiлася, калi мы на суд землякоў вынеслi
работы Лявона Грышука. Пасля гэтага мы i прыйшлi да думкi, каб ладзiць новы
вернiсаж якога-небудь мастака практычна кожны месяц. Як мы памятаем з гiсторыi,
некалi сталiчныя майстры пэндзля часта ехалi на перыферыю, такiя
мастакi-перасоўнiкi знайшлiся i ў наш час. Ужо прайшлi выставы Алеся
Фiлiповiча, Яўгена Шунэйкi, Фёдара Ладуцькi. Затым жадаючых паказаць сваё
мастацтва з’явiлася яшчэ больш. Пазней мы перадалi эстафету Слуцкай карцiннай
галерэi. А неўзабаве яна павiнна быць прынята ў Гомелi, работы будуць
дэманстравацца ў палацы Румянцава-Паскевiча.
— Тамара Пятроўна, якiя напрацоўкi ў творчым
раскладзе музея цяпер?
— Хачу вярнуцца крышачку назад i паведамiць,
што ў вераснi мы арганiзавалi першы на Уздзеншчыне пленэр, у якiм прынялi ўдзел
усе мастакi, якiя ў нас выстаўлялiся. Далучыўся таксама Мiкалай Мiшчанка, на
вынiковую выставу пленэра прыехаў вядомы майстар Леанiд Дударэнка, выстава
якога, прысвечаная 80-годдзю з дня нараджэння, наладжана зараз у Нацыянальным
мастацкiм музеi ў Мiнску.
Прыемна, што ўсiмi ўдзельнiкамi былi сказаны
добрыя словы i ў наш адрас за прапаганду беларускага мастацтва.
А цяпер мы намагаемся i ў тым накiрунку, каб
паказаць i захаваць наша дэкаратыўнае мастацтва, падтрымаць энтузiястаў,
майстроў ткацтва, вышыўкi, саломапляцення.
— I якiм бокам тут можа прычынiцца музей?
— Зноў жа праз арганiзацыю выставы. Сёння ў
нашых сценах такое вiдовiшчнае мерапрыемства адкрыта, названа яно «З Верай,
Любоўю i Надзеяй». I зусiм не фiгуральна: прысвечана сям’i Селiвончык з вёскi
Бор Хатлянскага сельсавета, у якой адразу тры сястры – Вера, Любоў i Надзея —
перанялi ад бабулi i мацi рукаўмельства, самi нямала зрабiлi ў гэтым накiрунку
i захапiлi цiкавасцю сваiх нашчадкаў.
Вера Iванаўна – вядомы майстар
дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, выкладае ў Беларускай дзяржаўнай акадэмii
мастацтва ў Мiнску i сур’ёзна займаецца нашым беларускiм поясам. Яна рыхтавала
паясы для ансамбляў «Песняры», «Верасы», «Харошкi». Узоры яе паясоў, адноўленыя
па старых малюнках, захоўваюцца ва ўсiх вядучых музеях рэспублiкi i некаторых
iншых краiн.
Любоў Iванаўна па адукацыi архiтэктар, жыла
пэўны час ва Украiне. Вярнулася на радзiму ў 90-х гадах, занялася саломапляценнем.
Яе работы вядомыя ў Англii, Германii, Францыi, Амерыцы. Iх бяруць у падарунак
нашы дэлегацыi, калi выязджаюць за мяжу. Традыцыi сям’i працягвае дачка Любовi
Iванаўны — Анастасiя, студэнтка педунiверсiтэта iмя М. Танка. Працуе над
упрыгожаннямi з бiсеру.
У Надзеi Iванаўны як сельскага педагога часу
на захапленне недастаткова, але разам з сёстрамi яна займаецца вышыўкай
настольнiкаў, ручнiкоў, набожнiкаў. I паверце, кожная работа асвечана высокiм
мастацкiм густам, у яе ўкладзена душа i розум творцы.
— Звычайна музей мы ўяўляем як установу
цiхiх, салонных дзей. А ў вас столькi цiкавых мерапрыемстваў, якiя выходзяць за
сцены ўстановы, на адкрытыя пляцоўкi. Хочаце быць блiжэй да людзей цi ўсё ж
людзi самi знаходзяць сцяжыну ў музей?
— Мы багатыя на iдэi, таму што iх нясуць нам
людзi. Нясуць, а значыць, i iдуць. Далёка за прыкладам не пойдзем. Вось мастак
Алесь Фiлiповiч, мiнчанiн, жыў у горадзе. А ў дзяцiнстве шмат часу праводзiў на
радзiме сваiх бацькоў у вёсцы Куль. I цяпер сам з сям’ёй пераехаў у бацькоўскi
дом. Самастойна вывучыў родную мову, далучыў да яе i дачок 6 i 4 гадоў. I калi
выходзiць з эцюднiкам на ўлонне прыроды, побач заўжды старэйшая дачка.
Вось у такiм асяроддзi яны жывуць i захоплены
творчасцю. На згаданым пленэры выстаўлялiся i работы гэтай дачулькi Фiлiповiча.
Бачыце, з’явiўся яшчэ адзiн наш прыхiльнiк. А ўвогуле, сапраўды творчы чалавек,
нават калi ён мае высокi статус i аўтарытэт у мастацкiм асяроддзi, не прапускае
магчымасцi паказаць сябе i сваю працу i на ўзроўнi сельскага раёна, мясцовага
музея.
Мы ў гэтым пераканалiся i на прыкладзе
пленэра, якi правялi, дарэчы, у былым маёнтку Кухцiчы, дзе захаваўся помнiк
архiтэктуры XVI стагоддзя – Кальвiнскi сабор. I дзе жыла калiсьцi вядомая
мецэнатка Магдалiна Радзiвiл, дзякуючы якой пабачыла свет першае прыжыццёвае
выданне Максiма Багдановiча «Вянок». У знак падзякi на тытульным лiсце гэтай
кнiгi змешчана выява герба рода Завiшаў з Уздзеншчыны, да якога яна належала.
— Гiстарычныя постацi такога маштабу, вiдаць,
хоць i з глыбiнь даўнiны, а ўсё ж уплываюць на сённяшнюю працу музейшчыкаў?
— Сапраўды так. Сёлета ў пералiку памятных
для нас дат было 490-годдзе з дня нараджэння Мацея Кавячынскага, выдатнага
дзеяча свайго часу, якi вучыўся ў Вiтэнбургскiм унiверсiтэце i прынёс сюды
пратэстанцтва. Ён быў адным з заснавальнiкаў Нясвiжскай друкарнi, паплечнiкам i
сябрам Сымона Буднага. Пры падтрымцы Мiкалая Радзiвiла Чорнага яны прыступiлi
да выдання Бiблii на беларускай мове. Але пасля смерцi Чорнага iм ў Нясвiжы
гэту справу забаранiлi, i, паводле думкi многiх вучоных, яна дадрукоўвалася
менавiта ў маёнтку Кухцiчы, дзе была друкарня братоў Кавячынскiх.
Такiм чынам, мы ганарымся, што наш край быў
ля вытокаў кнiгадрукавання на беларускай мове. Зрэшты, гэта толькi адзiн з
гiстарычных фактаў, а ўвогуле мы шануем кожны з iх i сваiмi сродкамi
прапагандуем. Бо хто ж, калi не мы, i раскажа, i пакажа землякам, нашчадкамi
якой багатай спадчыны мы ўсе з’яўляемся.
На здымку:Тамара Лухверчык, дырэктар Уздзенскага
гiсторыка-краязнаўчага музея.
Фота: Мiкалай КАРОЛЬ
Выступ мастака-жывапісца Алеся Філіповіча на мастацкім плэнерэ "Зямля пад белымі крыламі" 2010
